2009 yılından bu yana her yıl ABD merkezli Freedom House’un yayımladığı&nbsp;İnternette&nbsp;Özgürlükler Raporu’na (Freedom on the Net) göre, geçtiğimiz yıl dünya&nbsp;çapında 20&nbsp;ülkede internet alanında&nbsp;özgürlük alanında iyileşme gözlemlenirken, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 29&nbsp;ülkede ise gerileme tespit edildi.&nbsp;Raporun Türkiye kısmını yazdığım 2019 yılından bu yana, Türkiye’de yalnızca internet özgürlükleri değil, maalesef haklar ve hürriyetler alanının tamamında bir gerilemeyi gözlemlemeye devam ediyoruz. İnternet özgürlükleri açısından şu ana kadarki en kötü durumu gördüğümüz bu yıl, ayrıca son on yılda Türkiye’nin özgürlükler alanı en hızlı daralan üçüncü ülke olduğunu da gösterdi bizlere.Bu yıl "Yapay Zekâ'nın Baskıcı Gücü" başlığıyla yayımlanan Freedom on the Net raporu, dünya çapında kesintisiz gerilemenin devam ettiğini gösteriyor; Türkiye de bu gerilemede öncü ülkelerden biri. Öyle ki, son on yıllık dönemde Myanmar’da 30 puanlık bir gerileme, Rusya’da 19 puan, Türkiye’de ise Uganda ve Venezuela ile birlikte 15er puanlık bir düşüşle en hızlı özgürlük alanı daralan ülkeler oldular.Geçtiğimiz yılın öne çıkan gelişmelerine baktığımızda, Dezenformasyon Yasası'nın Meclis’ten geçmesi ve yürürlüğe girmesi, ardından da hapsedilen gazeteciler ve verilen mahkûmiyet kararı göze çarpıyor. Ayrıca, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) yasadışı kitle gözetim faaliyetleri, Şubat ayında gerçekleşen yıkıcı depremlerin ardından çöken iletişim kanalları, yine depremden sonra ve 2022 yılında İstanbul'da gerçekleşen terör saldırısı ardından sosyal medyaya erişimin kısıtlanması da yine en çok etki eden gelişmeler arasında yer aldı.Raporda, kullanıcıların internete erişimini etkileyen önemli unsurlardan biri de yüksek enflasyon nedeniyle artış hızı düşen yeni abonelikler ve ülke çapında yıldan yıla daha yaygın görülmeye başlayan bağlantı kablosu hırsızlıkları da dikkat çekici gelişmeler oldu.Geçtiğimiz yıl öne çıkan yeni gelişmelerin haricinde, ayrıca birçok kullanıcının ifadeleri nedeniyle fiziksel şiddete, hakarete, soruşturmaya ve hukuki süreçlere maruz kalması; toplumsal cinsiyet alanına dair ibarelerin baskıcı uygulamalarla kısıtlanmaya devam etmesi; bağımsız haber mecralarının "güvenli internet paketi" kapsamında tutularak toplumun geneline erişmesinin önünde engeller oluşturulması gibi birçok uygulama da bu yıl kendini tekrarladı.Her ne kadar dijital ortamlarda yapılan yayınlar nedeniyle hapis cezaları ve tutuklamalar gerçekleştiyse de, geçtiğimiz yıl kimseye uzun süreli mahkumiyet verilmemesi rapordaki tek olumlu gelişme olarak yer buluyor.Rapora göre bu yıl Türkiye 30 puanla, özgür olmayan ülkeler arasında Tayland (39), Azerbaycan (37), Rwanda (37) ve Kazakistan'ın (34) hemen altında, 30 puan alan diğer ülkeler olan Sudan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte, Venezuela (29), Bahreyn (28) ve Mısır'ın (28) hemen üzerinde yer alıyor. Ayrıca, Avrasya bölgesinin ayrı bir bölge olarak değerlendirildiği raporda, Türkiye Avrupa kıtasında izlenen ülkeler arasında özgür olmayan tek ülke olarak öne çıkıyor.Geçtiğimiz yıllarda dijital alanı düzenleyen yasa yapım süreçlerinde muhalefet partilerinin gerekli derecede konuya değinmemesi, bu konuda bir gündem yaratmak için girişimde bulunmaması, eleştirel açıdan yasaya değinen uzmanların bağımsız medyada yeterince yer bulmaması içinde bulunduğumuz duruma katkı sunan gelişmeler oldu. Göreve yeni başlamış Meclis’in önümüzdeki beş yıllık süreçte kişilerin verilerinin hususiyetinin korunması, kitle gözetim ve fişlemenin sona erdirilmesi, siyasi odakların ve devletin yurttaşlar üzerinde baskıcı gözetimine karşı konulması, özgür ve açık internetin korunması gibi alanlarda çok daha etkili bir performans sergilemesini umarak, ayrıca bağımsız medyada da dijital haklar ve hürriyetler alanında da daha fazla farkındalık yaratacak yayınlar ve yorumlar görmeyi ümit ediyoruz.Ayrıca son olarak, Freedom on the Net raporu gibi sıralamalarda puanlamadan ziyade eğilimlere odaklanmamız gerektiğini ve Türkiye'nin gidişatını özgür olmayan ülkelerden özgür ülkelere çevirmesini de umut edelim.*&nbsp;Raporun tamamına erişmek için:https://freedomhouse.org/report/freedom-net/2023/repressive-power-artificial-intelligence *&nbsp;Gürkan Özturan <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> 1 Keser Altıntaş [GK], B. No: 2023/18536, 25/7/20232 Ümmühan Kaplan/Türkiye, B. No: 24240/07, 20/3/20123 Nevriye Kuruç&nbsp;[GK], B. No: 2021/58970, 5/7/20224 https://www.anayasa.gov.tr/media/8917/bb_2023_3_tr.pdf5 Burmych ve diğerleri/Ukrayna ([BD] B. No: 46852/13, 12/10/2017.

Özgürlük Gündemi

Rapora göre bu yıl Türkiye 30 puanla, özgür olmayan ülkeler arasında Tayland (39), Azerbaycan (37), Rwanda (37) ve Kazakistan'ın (34) hemen altında, 30 puan alan diğer ülkeler olan Sudan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte, Venezuela (29), Bahreyn (28) ve Mısır'ın (28) hemen üzerinde yer alıyor.

Freedom On The Net ile ilgili hikayeler